گریتینگ در فارسی با معادل هایی مثل چهارچوب آهنی, شبکه، پنجره و … یاد می شود که ترجمه اصلی و دقیق آن “پنجره و شبکه” است. گریتینگ در لغت به معنی شبکه و شانه عسل و کلا به مجموعه ای موازی و منظم که دارای فواصل معین و برابری است گفته میشود. هنگامی که این مجموعه ها به شکل شبکه ای بر هم عمود شوند در صنعت به آنها “گریتینگ” گفته میشود.
از گریتینگ در زبان فارسی به عنوان درپوش یاد می شود. همچنین این وسیله یک سازه‌ی مشبک و بسیار محکم و سخت است که علت استفاده گسترده آن در پروژه های سنگین صنعتی و شهری توان باربری بالای آن است.
درپوش انواع مختلفی دارد و هرکدام از این زیر مجموعه ها ویژگی ها و کاربردهای متنوعی دارند. در این مطلب سعی شده است اطلاعاتی دقیق راجع به این محصول محبوب ارائه شود. پس با ما همراه باشید.
آشنایی با انواع گریتینگ
گریتینگ یک شبکه توری مانند است که از عناصر فلزی که به صورت طولی و عرضی در کنار هم قرار گرفته اند تشکیل شده است. این محصولات دارای مقاومت بالا، ظاهر خوب، وزن پایین، امکان عبور هوا، نورگیر، قیمت مناسب و کاملا اقتصادی هستند و به شکل های مربعی، سینوسی، مثلثی و … به یکدیگر متصل می شوند. این صفحات حالت مشبک دارند و نوع فلزی آن از تسمه و میلگرد تهیه می شود.
درپوش یک مدل از شبکه از جنس فولاد (گریتینگ) است که کاربردهای بسیاری دارد و در قسمت های مختلف در صنعت و شهرسازی به کار برده می شود و طرفداران زیادی دارد.
به عنوان مثال درپوش انتخاب بسیار مناسبی در انواع کف پوش و پله های کارخانه ها بوده است و کارخانه های بسیاری برای کف پوش خود از پوشش های گریتینگ استفاده می کنند.
این محصولات کاربردهای متنوعی دارند و همچنین نوع چینش و ساختار هر نوع گریتینگ هم متفاوت می باشد. در حال حاضر سطوح مشبک فلزی یا شبکه های فولادی (گریتینگ) کاربرد وسیعی پیدا کرده اند. به طوری که کارشناسان بعد از دیدن محاسن استفاده از گریتینگ در صنایع، به این نتیجه رسیدند تا از گریتینگ در تکامل یا بهینه سازی طراحی شهر و ساختمان سازی هم بهره مند شوند.
یکی از دلایل استفاده زیاد گریتینگ در صنعت، ساختارآن، حالت خاص و گریل مانند، قابلیت تحمل بار, نیروی بالا و وزن کمتر نسبت به سازه های هم رده ی خود است. همچنین عبور نور و عدم تجمع زباله های صنعتی در کف کارخانه ها از دیگر محاسن گریتینگ نسبت به سایر سازه ها می باشد.
صفحه های شبکه شبکه ای این محصول به دلیل اینکه مقاومت بالایی دارند و در عین حال وزن کمی را دارا می باشند به عنوان یک محصول ضروری در صنعت سنگین یاد می شوند.
از کاربردهای دیگر این محصول می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
- در نیروگاه ها
- پالایشگاه ها
- کانال های آب
- معادن
- کارخانه های فلزی
- شهرسازی و ساختمان سازی
- توری در صنعت لجستیک
- کفپوش سکوهای نفتی
- قفسه
- راه پله اضطراری
- کفپوش
- و …
چند تعریف برای گریتینگ
طبق مطالبی که تا اینجا گفته شد چند نمونه از تعاریف مهم این محصول را در زیر عنوان می کنیم:
- عناصری که با وجود وزن کمی که دارند از ظرفیت باربری بالایی هم برخوردار هستند.
- شبکه ای چوبی یا فلزی که برای بستن کف دهانه ها در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
- گریتینگ یک پارتیشن، پوشش، یا قاب میله ای یا میله موازی است.
- گریتینگ مجموعه ای از خطوط نزدیک موازی با هم یا میله های حاکم بر روی یک سطح صاف و صیقلی است.
انواع گریتینگ از نظر جنس
۱. گریتینگ فلزی
این فرآورده (گریتینگ فلزی) با استفاده از تسمه نوردی و میلگردهای فولادی در ابعاد و اندازه های نامحدود ساخته می شود. درپوش های فلزی کاربردهای فراوانی دارند و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند.
گریتینگ فلزی بهترین انتخاب برای پروژه هایی است که در آن از سنگرها و پله ها گرفته تا کف سازی و کف پوش استفاده می شود.
درپوش های فلزی طیف گسترده ای از نیازهای مخاطبان در صنایع را پوشش می دهند و برای اینکه از صدمه های محیط در امان بمانند به پوششی مقاوم نیاز دارند.
برای پوشش درپوش های فلزی از موادی مانند رنگ و گالوانیزه استفاده می کنند که در گریتینگ گالوانیزه بعد از ساخت گریتینگ بر روی آن روکشی از جنش گالوانیزه گرم با ضخامت حدود ۹۰ میکرون قرار میگیرد که به این عمل اصطلاحا “گالوانیزاسیون” می گویند. با انجام این کار مقاومت فرآورده به اندازه ای افزایش پیدا می کند که در مقابل هر نوع خوردگی محافظت می شود و شکل اولیه خود را حفظ می کند.
گریتینگ فلزی و کف پله، در مدل های مختلف دست ساز، نیمه اتوماتیک، اتوماتیک (الکتروفورج ماشینی) تولید می شود.
قابل توجه است که گریتینگ های تولیدی به صورت عموم با سه مشخصه:
- تسمه در تسمه
- تسمه در نیم تسمه
- تسمه در میلگرد آجدار (چهار پهلوی تابیده شده)
۲. گریتینگ کامپوزیت یا فایبر گلاس
گریتینگ فایبرگلاس یا همان کامپوزیت یک نوع دیگر از گریتینگ است که با توجه به مواد مورد استفاده در آن ویژگی های متفاوتی با گریتینگ فلزی دارد.
مهمترین مزیت این درپوش این است که نسبت به انواع فلزی علاوه بر برتری در خواص مکانیکی و شیمیایی که دارد می توانیم نسبت به نیاز و درخواست مشتری خواص محصول نهایی را در بازه وسیعی تغییر دهیم.
همچنین در مکان هایی که رطوبت یا خورندگی دارند و ما نمیتوانیم از گریتینگ فلزی استفاده کنیم، کامپوزیت جایگزین مناسبی برای آن است. گریتینگی که با مواد کامپوزیتی ساخته می شود دارای مقاومت بیشتری نسبت به انوع فلزی آن است برای همین آن را “گریتینگ فایبرگلاس” نیز می نامند.
گریتینگ فایبرگلاس به دلیل وجود الیاف کامپوزیتی در اسکلت بندی خود، استحکام بسیار بیشتری در مقابل بارهای ضربه ای دارد. همچنین در مقابل اسید، آتش سوزی، سرما، گرما و خوردگی مقاومت خوبی از خود نشان می دهدند.
گریتینگ فایبرگلاس در موارد مختلفی مثل آزمایشگاه های شیمیایی، صنایع غذایی، کارخانجات بهداشتی، صنایع داروسازی و پزشکی، آشپزخانه های صنعتی، موتورخانه، صنایع نفت و گاز، پالایشگاه ها، برق والکترونیک، خطوط گالوانیزه فلزات و محیط های بهداشتی و استریل و … کاربرد دارد.
ویژگی های منحصر به فردی که گریتینگ کامپوزیت دارد عبارت است از:
- استقامت بالایی در برابر حرارت دارد
- استقامت بالایی در برابر محیط های اسیدی و الکتروشیمیایی دارد
- انعطاف پذیری شکلی خوبی در برابر درخواست مشتریان دارد
- عایق خوبی برای الکتریسیته و گرما است
۳. گریتینگ استیل
گریتینگ استیل را در اندازه ها و طرح های متنوع و برای کاربری های مختلف می توان طراحی و تولید کرد. گریتینگ استنلس استیل به خاصیت مقاومت بالا در برابر زدگی و خوردگی و عمر شهرت دارد. این محصول با وجود هزینه تولید تقریبا بالایی که دارد طرفداران زیادی هم در صنعت داروسازی، شیمیایی و غذایی، آشپزخانه های صنعتی، مخازن، نگهداری شیر، درپوش، کفشور، صافی و … دارد. علت آن را می توان مقاومت بسیار بالای گریتینگ استیل در فضاهای اسیدی و خیلی مرطوب دانست.
همچنین این فرآورده زیبایی چشمگیری دارد و در محیط هایی که زیبایی بصری در اولویت است به کار میرود. همانطور که قبل از این گفتیم برای مقاوم سازی گریتینگ فلزی از نوعی پوشش استفاده می شود که به آن خاصیت ضدرنگ می دهد.
اما چطور گریتینگ استیل در حالت طبیعی و بدون روپوش خاصیت ضدزنگ دارد؟
برای پاسخ این سوال باید آلیاژهای استفاده شده در این محصول جستجو کنیم که چند درصد از کروم و آهن را شامل می شود. گریتینگ استیل همچنین این خاصیت را دارد که جذب آهنربا نشود و دلیل تمام این ویژگی های منحصر به فرد استفاده از نوعی خاص از ورق استیل است که به آن ۳۰۴ می گویند.
۴. گریتینگ چدنی
این مدل درپوش از جنس چدن داکتیل اسشت و به عبارت دیگر محکم ترین و مقاوم ترین گریتینگ برای استفاده در فضاهایی با تردد بالای خودرو و یا پیست اسب سواری و … به حساب می آید.
گریتینگ چدنی انتخاب مناسبی برای درپوش هایی که روی کانال آب یا کانیووهای حاشیه خیابان ها، رمپ پارکینگ ساختمان های مختلف و محوطه کارخانجات و فضاهای مختلف دیگر است.
این فرآورده به دلیل هزینه بسیار بالای آن در اندازه های محدودی تولید میشود و ابعاد آن معمولا درطول ۵۰ سانتی متر و عرض تا ۲۰ سانتی متر است. یکی از نکات مهم درباره گریتینگ چدن کلاس وزنی آن است که برای محیط هایی با تردد بالای خودرو حتما باید کلاس وزنی آن عدد ۲۵ تن یا ۴۰ تن باشد.
۵. گریتینگ آلومینیومی
این فرآورده از رایج ترین صفحه های مشبک موجود در بازار است که به دلیل کاهش وزن و کیفیت بالا بسیار مطرح است. گریتینگ آلومینیوم در مکان هایی استفاده میشود که قابلیت خورندگی بالایی دارد.
این محصول در مقابل رطوبت بسیار مقاوم است و نسبت به سایر فلزات از مقاومت بسیار بالاتری برخوردار می باشد. این محصول به دلیل دارا بودن ساختاری مناسب جذب آلودگی بسیار کمتری نسبت به آهن و سایر مواد اولیه دیگر در ساخت محصولات گریتینگ دارد.
۶. گریتینگ مضرس
گریتینگ مضرس از نظر ظاهری به “گریتینگ آجدار و دندانه دار “معروف است که همین باعث می شود لغزندگی سطوح کاهش پیدا کند. این گریتینگ در مکان هایی به کار می رود که دارای رطوبت، روغن یا … لغزنده است. سطح آج دار و دندانه دار آن باعث می شود خطر احتمالی لغزش کاهش پیدا کند و یک محیط امن برای افراد در آنجا فراهم می شود.
این گریتینگ در محیط های پر رفت و آمد که عوامل جوی باعث لغزندگی آن می شوند، استفاده می شود تا کسانی که در آن محیط رفت و آمد دارند دچار آسیب نشوند.
هر جایی که سطح روغنی دارد مثل برخی از کارخانه ها، برای اینکه از لغزندگی و ایجاد اصطکاک جلوگیری شود از گریتینگ مضرس یا دندانه دار بهره میبرند.
مراحل ساخت گریتینگ
تولید گریتینگ های فلزی به دو روش انجام می شود:
- تولید گریتینگ با روش جوش CO2
- تولید گریتینگ با روش های الکتروفورج یا ماشینی
تولید گریتینگ با روش جوش CO2
برای تولید این محصول که حتما به گروهی باتجربه و مهارت بالا نیاز است، تمام مراحل تولید از مرحله برش تسمه ها و میلگرد های درپوش، پانچ تسمه های گریتینگ، مونتاژ درپوش و در نهایت جوشکاری را با جوش co2 و با ماشین آلات مجهز وحرفه ای انجام می دهند.
نکته مهم در این نوع تولید این است که گریتینگ با کیفیت جوش بخورد و بعد از جوش مشکلی نداشته باشد.
تولید با روش الکتروفورج یا ماشینی
این روش نسبت به روش جوش CO2 جدیدتر می باشد. یکی از محدودیت هایی که در روش تولید به صورت الکتروفورج وجود دارد این است که این نوع از تولید در کشور ما فقط به صورت تسمه در چهار پهلوی تابیده تولید می شود.
روش تولید الکتروفورج مزیت هایی نسبت به روش تولید co2 دارد که چند نمونه از آن را به اختصار در زیر بیان میکنیم:
- وزن کم نسبت به روش قدیمی
- مقاومت باربری تا ۳۰% در روش الکتروفورج بیشتر است
- نداشتن خوردگی و ترک در روش الکتروفورج نسبت به فرآیند اتصال قدیمی (جوش Co2)
- گالوانیزاسیون بهتر الکتروفورج و جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی در نقاط اتصال در طول زمان
- به دلیل یکنواخت بودن همه نقطه های اتصال دارای خلل و فرج نیست
مشخصات فنی گریتینگ
این درپوش ها شامل چند جز اصلی می باشند که هر یک از آنها نقشی در پیکره درپوش بر عهده دارند. در ادامه به معرفی هر کدام از این اجزا می پردازیم.
- تسمه ی باربر : وظیفه ی تحمل بار را دارد.
- رابط ها : وظیفه ی آنها حافظت از چشمه گریتینگ است.
- چشمه : فضاهای بین باربر و رابط است.
تسمه باربر: تسمه ای است که بار وارده را تحمل می کند و روی ساپورتهای دو طرف قرار می گیرد. تسمه مهم ترین قسمت شبکه است و میزان مقاومت، کشش و باربری شبکه گریتینگ به آن ها وابسته است.
غالبا از تسمه های ماشین کار استفاده می شود ولی باز هم با توجه به این که گریتینگ چه استفاده ای دارد و بر اساس درخواست مشتری آن محل نصب نوع تسمه ها مختلف خواهد بود. میزان استحکام و توان گریتینگ به ارتفاع، ضخامت و طول تسمه بستگی دارد. یعنی در صورت افزایش ضخامت و ارتفاع میزان مقاومت افزایش و در صورت بلند بودن طول تسمه, دهانه مقاومت کاهش می باید.
رابط (تسمه، میلگرد یا چهارپهلو): رابط در جهت عمود بر تسمه های باربر نصب می شود و وظیفه‌ی آن حفظ چشمه‌ی گریتینگ است.
از تسمه و میلگرد رابط هایی تولید می شود که کاربرد اصلی آنها جلوگیری از خراب شدن اشکال هندسی شبکه است.
رابط و تسمه به صورت عمودی به یکدیگر متصل می شوند. وزنی بر رابط تحمیل نمی شود و فقط استحکام و حفظ ظاهر و شکل هندسی محصول را بر عهده دارد. ضخامت و فاصله بین آن ها اثر بسزایی در میزان مقاومت شبکه ندارد و تنها عبور و مرور را آسان می کند.
به عنوان مثال در مکان های پر رفت و آمد فاصله بین رابط ها کم است تا مشکل گیر کردن پاشنه کفش در شبکه رخ ندهد. کاهش فاصله رابط ها می تواند باعث بروز مشکلات جوش شود به همین علت در این شرایط از دستگاه های مخصوصی جهت جوش دادن استفاده می شود.
چشمه: منظور از چشمه یا مش بندی فاصله میان تسمه های باربر و رابط ها است. هر چه فاصله بین تسمه های باربر کمتر باشد استحکام شبکه افزایش می یابد. البته در تعیین این فاصله ها، مکانی که شبکه در آن قرار می گیرد و میزان استحکام هم باید در نظر گرفته شود.
مورد دوم فاصله بین رابط ها است که باید از فاصله بین باربرها بیشتر باشد. مش بندی در وزن گریتینگ تاثیرگذار است. چشمه با دو عدد به صورت w*z منظور از اولین عدد، فاصله بین تسمه ها و منظور از عدد دوم فاصله رابط ها برحسب میلی متر بیان می شود.
تقسیم بندی محصولات از لحاظ ظاهری
محصولات تولید شده بر پایه‌ی ظاهری که دارند به سه دسته تقسیم می شوند؛
- اسلات: سوراخ هایی بر روی محصول هستند که به صورت موازی اند.
- مشبک: سوراخ های روی محصول حالت مربع یا مستطیل است.
- پانچ: محصول دارای سوراخ هایی دایرهای یا مربعی شکل است.
انواع پانچ قطعات و تفاوت های آنها
در حال حاضر پانچ و برش قطعات به دو صورت سنتی و مدرن صورت می گیرد. تفاوت این دو به مدل اتصال تسمه به نگهدارنده برمیگردد.
۱. روش سنتی
در روش سنتی جهت اتصال نگهدارنده و باربر شیارهایی روی سطح ایجاد می کنند و بعد از آن نگهدارنده ها را در فضای مشخص شده تعبیه می کنند. یکی از عیوب این روش را بروز خطای انسانی در حین اتصالات و کاهش توان تسمه باربری می توان گفت.
علاوه بر آن در صورت تمایل به گالوانیزاسیون، شیارها موجب عدم پوشش سازه می شوند در نتیجه سازه دچار فرسایش و خوردگی می شود.
معایب برش قطعات به صورت سنتی:
- روش سنتی نسبت به روش های جدید بازدهی کمتری دارد
- مرغوبیت و کیفیت روش های جدید نسبت به روش سنتی تا حدودی بهتر است
- در روش های سنتی موقع پانچ کردن ممکن است خطای انسانی رخ دهد.
در انتها باید گفت هنگام تهیه محصول باید به ضخامت تسمه باربر، طول میلگردها، کیفیت محصول، محلی که قصد تعبیه شبکه در آن دارید، عوامل محیطی و … توجه ویژه داشت.
۲. روش مدرن
روش سنتی در مقابل روش مدرن قرار دارد که “الکتروفورج” نامیده شده است. مزیت های روش الکتروفورج نسبت به روش سنتی قدرت بالاتر، استحکام بیشتر و وزن کمتر آن است. در روش الکتروفورج کیفیت مواد اولیه بسیار حائز اهمیت است و ضخامت و ابعاد قطعات باید کاملا یک اندازه باشند اما در روش سنتی چنین الزاماتی وجود ندارد.
مطالب پیشنهادی:
- تسمه آهنی چیست؟
- تسمه نوردی
- از انواع ورق فولادی و کارخانه های تولید آنها چه می دانید؟
- همه چیز در مورد میل گاردان و کارایی آن